Danh mục: Phóng sự – ký sự

Cũng bình dị như bao làng quê khác trên đất nước Việt Nam, nhưng có thể nói, thật hiếm ở làng nào mà mỗi bước chân đi đều thấy dấu tích của những danh nhân, anh hùng, của những người học hành hiển đạt… Ngay từ xa xưa trong dân gian đã truyền tụng câu: “Bắc Hà: Hành Thiện, Hoan Diễn: Quỳnh Đôi”.
Làng Quỳnh Đôi, nay thuộc xã Quỳnh Đôi, huyện Quỳnh Lưu (Nghệ An). Theo phong thủy, Quỳnh Đôi là đất “địa linh nhân kiệt”. Quỳnh Đôi không có núi nhưng bốn bề đều có núi hướng về. Phía Nam làng có lèn Yên Ngựa, phía Bắc có lèn Trụ Hải, phía Đông và phía Tây có núi Hiền Hoa và Qui Lĩnh chầu về, chếch hướng Đông Nam có Hòn Bút và Hòn Nghiên; phía Đông có sông Mai Giang uốn lượn rồi chảy ra Cửa Cờn… Phải chăng vị thế ấy đã khiến làng trở thành “đất phát nhân tài”?

Chưa cần biết địa thế ấy đã ảnh hưởng cụ thể đến con người nơi đây như thế nào, nhưng chỉ cần điểm qua việc học hành, hiển đạt của con người nơi đây cũng đủ khẳng định mảnh đất này phát tài từ sự “khổ học”. Về Quỳnh Đôi, gặp ai cũng có thể được đọc cho nghe những câu như: “Kinh kỳ dệt gấm thêu hoa/Quỳnh Đôi khoa bảng thủ khoa ba đời”, hay “Bây giờ đi nước mỏi vai/Mai sau đi hán đi hài mỏi chân”…
Theo ông Hồ Sĩ Giàng trong cuốn “Từ Thổ Đôi trang đến xã Quỳnh Đôi” cho biết: “Tính từ năm 1444 đời Lê Nhân Tông đến lúc bỏ thi cử chữ Hán, Quỳnh Đôi có trên 1.000 người đậu từ tú tài đến tiến sĩ”.

Còn trong cuốn “Đời nối đời vì nước” (tác giả Hoàng Thanh Đạm và Phan Hữu Thịnh) cho biết cụ thể hơn: Theo thống kê ở 14 họ tại Quỳnh Đôi có 1.137 người thi đỗ, trong đó tiến sĩ: 12 người, phó bảng: 92, cử nhân: 210, tú tài: 823. Trong số này, họ Hồ có số người đỗ đạt nhiều nhất với 560 người, họ Nguyễn: 117, họ Dương: 156, họ Phan: 84, họ Hoàng: 39… Thời này có thể kể đến các tên tuổi như: Hồ Sĩ Tân, Hồ Sĩ Đống, Hồ Sĩ Dương, Phạm Đình Toái, Hồ Phi Tích, Văn Đức Giai, Dương Quế Phổ, Hồ Văn Trung, Hồ Bá Ôn, Dương Thúc Hạp, Dương Quế Phổ, Nguyễn Quý Yêm, Phan Đình Phát…

Tính từ khi bỏ thi chữ Hán đến nay, Quỳnh Đôi có gần 100 người có trình độ trên đại học, trên 800 người trình độ đại học… Có thể kể đến các tiến sĩ như: Nguyễn Xuân Dũng, Phan Tam Đồng, Phan Cự Tiến, Hồ Đức Việt… Các giáo sư và phó Giáo sư: Phan Cự Nhân, Phan Cự Đệ, Văn Như Cương, Hồ Sĩ Giao, Hoàng Văn Lân, Dương Như Xuyên… Các nhà văn, nhà thơ như: Hồ Sĩ Đống, Hồ Sĩ Dương, Hồ Xuân Hương…; Hoàng Trung Thông, Hồ Phi Phục, Hồ Anh Thái… Quỳnh Đôi cũng là quê hương của nhà cách mạng Hồ Tùng Mậu, Nguyễn Đức Mậu, Anh hùng Cù Chính Lan, Nguyễn Thị Xinh…

Có thể nói, trong khuôn khổ một bài viết nhỏ không thể kể ra hết những người con ưu tú đất Quỳnh Đôi, mà chỉ có thể nói như chính người Thổ Đôi trang ví von: “Làng ta khoa bảng thật nhiều/Như cây trên núi như diều trên không”.

Đến thăm nhà thờ “Hồ đại tộc”, tôi được ông Hồ Đình Hợi, người trông coi nhà thờ, giới thiệu khá kỹ về dòng họ “danh gia vọng tộc” này. Tại khuôn viên nhà thờ hiện có 3 bức tượng được dựng lên, đó là Hồ Quý Ly, “bộ óc siêu phàm vượt trước thời đại”, thiên tài quân sự Hồ Thơm – Nguyễn Huệ, Bà chúa thơ Nôm Hồ Xuân Hương. Đứng trong không gian mênh mông của đồng đất Quỳnh Đôi, dưới tượng Bà Chúa thơ Nôm, ông Hợi ngâm ngợi: “Ví đây đổi phận làm trai được/Thì sự anh hùng há bấy nhiêu?”.

Ông Hợi cho hay, phụ nữ làng Quỳnh Đôi quê ông, nếu không trở thành những người nổi danh như Hồ Xuân Hương cũng trở thành những người mẹ, người vợ chắp cánh cho những trai tài đất này. Ông Hợi kể cho tôi nghe sự thú vị về 2 cây đa trồng hai bên phía trước nhà thờ. Một cây tách ra 5 nhánh, tượng trưng cho 5 chi họ Hồ Quỳnh Đôi. Cây còn lại khi trồng chỉ có một gốc duy nhất, thân nhỏ, nhưng vì trồng sát mép ruộng nên người đi bừa đất làm đồng đã bừa phải. Tưởng cây chết, nhưng khi đem trồng lại thì cây tách làm 2 nhánh như tượng trưng cho 2 người con của ông Hồ Kha khi ông đến đây tìm đất lập nghiệp vào năm 1378. Ông cho người con cả là Hồ Hồng ở lại đất này, còn người con thứ Hồ Cao về lại đất Yên Thành.

Tại thượng điện của nhà thờ vẫn còn đôi câu đối sơn son thể hiện tinh thần của dòng họ “danh gia vọng tộc” này. “Cổ Nguyệt môn cao hệ xuất thần minh Ngu đế trụ/Bảng Sơn địa thắng thế truyền thi lễ Khổng sư tôn” (Họ Hồ cửa cao, sản sinh ra nhiều bầy tôi sáng, con cháu của vua Thuấn/Núi Bảng đất trời, đời đời thi lễ, tôn vinh Đức Khổng Tử). Vào ngày 11 và 12 tháng Giêng hàng năm, con cháu họ Hồ từ khắp nơi lại trở về đây chiêm bái tổ tiên, thể hiện truyền thống uống nước nhớ nguồn.

Duy Cường
(Theo SGGP online)

TT – Cứ mươi phút, điện thoại di động trên tay thầy lại rung lên bởi cuộc gọi từ các số máy lạ. Người nhờ thầy chỉ dẫn thủ tục xin miễn giảm viện phí, người thông báo rằng mình sắp được phẫu thuật…
Thầy Hạnh thăm hỏi một người bệnh – Ảnh: MỄ THUẬNThầy tên Đỗ Quang Hạnh – một thầy giáo THCS đã nghỉ hưu ở xứ dừa Bến Tre. Cuộc sống khó khăn của một ông giáo già chẳng phải là trở ngại trên con đường hành thiện. Thầy bảo: “Mình nghèo thì có uy tín và tình thương giúp chữa lành phần nào nỗi đau trên da thịt và tâm hồn con người”.

Quan niệm này đã giúp thầy sau 18 năm hành thiện có thể cứu giúp cho hơn 600 bệnh nhân nghèo được phẫu thuật tim, môi, mắt… miễn phí hoặc được giảm 50% chi phí.

“Thầy Hạnh ơi, nhà tôi nghèo thật”

Đó là nội dung mấu chốt của không biết bao nhiêu cuộc gọi từ các số lạ gọi vào điện thoại di động của thầy Hạnh từ nhiều năm qua. Người gọi thường là thân nhân của những bệnh nhân đang lâm vào thế hiểm nghèo: nhà quá khó lại phải đối mặt với những căn bệnh cần chữa trị bằng những ca phẫu thuật tốn kém vài chục, thậm chí vài trăm triệu đồng.

Sau khi người gọi đã bình tĩnh là lúc thầy sẻ chia thông tin, chỉ dẫn sơ bộ các thủ tục giấy tờ cần thiết để được xin miễn giảm chi phí chữa trị tại các bệnh viện. Cuối cùng xin địa chỉ bệnh nhân để rồi đích thân thầy đến tận nơi cư ngụ của họ làm công việc xác minh tình trạng khốn khó thực tế của người bệnh.

Kết quả xác minh được thầy gửi đến các bệnh viện, từ đó thông qua uy tín của cá nhân thầy, các bệnh viện chấp nhận đơn xin miễn giảm viện phí ở những mức độ hợp lý nhất cho từng hoàn cảnh của mỗi bệnh nhân. Thậm chí có nhiều trường hợp bệnh nhân đã được chính quyền địa phương xác nhận trên giấy là diện hộ nghèo khó thì vẫn có bệnh viện muốn nhờ thầy xác nhận lại cho chắc.

Không dừng lại, thầy Hạnh còn muốn mọi người quanh mình cùng làm từ thiện khi chủ trương mở nhà ăn tình thương An Lạc tại TP Bến Tre để giúp bữa ăn trưa mỗi ngày cho gần 500 đối tượng nghèo khó, cơ nhỡ xung quanh mình.

“Nhà ăn là nơi mọi người thay phiên nhau đến làm công việc đi chợ, nấu nướng, đóng gói và giao cơm đến tận các địa chỉ cần cứu giúp… nên ai cũng có thể làm việc tốt bằng khả năng góp sức của mình” – thầy Hạnh nói.

Trong một giấy chứng thực tình trạng khó khăn của một bệnh nhi gửi Viện Tim TP.HCM ghi ngày 7-6-2010, thầy Hạnh viết: “Cha Đoàn Thanh Tuấn, sinh năm 1981, quê An Giang. Kiếm sống tại một lò đúc gang ở Sài Gòn. Lương là 1.600.000 đồng/tháng, không được mua bảo hiểm xã hội và bảo hiểm y tế gì cả. Mẹ là Phan Thị Kiều Oanh, sinh năm 1986, quê Đồng Tháp. Từ lúc sinh con là nghỉ lao động luôn, ở nhà chăm con”.

Nếu không nhiệt tâm trong công việc xác thực hoàn cảnh của bệnh nhi mới 22 tháng tuổi này thì trong phần tiếp theo thầy Hạnh khó có thể viết chi tiết đến thế: “Sinh hoạt của cả nhà một tháng cho tiền ăn, ở, điện nước và thuê phòng trọ (ở Bình Chánh, TP.HCM) là khoảng 1.950.000 đồng. Ông bà nội và chú bác cùng ở chung nhà trọ này để đi làm công lặt vặt kiếm sống. Ông bà ngoại có chín con, ở Đồng Tháp, cũng rất nghèo…”.

Từ tất cả thực tế đó, thầy thiết tha đề nghị Viện Tim: “Ngoài quyền lợi bảo hiểm y tế trẻ em bệnh nhân được hưởng, xin Viện Tim giúp đỡ miễn 100% chi phí mổ và viện phí cho bệnh nhi Nhiên. Hiện tại mẹ cứ ôm con mà khóc suốt, rất thương tâm”.

Cô Trinh Ngọc Mai  – phòng trợ giúp xã hội Viện Tim – nhận định: “Chính sự tận tình đi thực tế, thậm chí có lúc thầy hết xăng phải lấy tiền vợ hoặc  mượn bạn bè để có xăng đi – như thầy kể, đã làm nên uy tín của thầy với bản thân tôi và bác sĩ của các bệnh viện khác kể từ khi thầy còn công tác ở Quỹ bảo trợ trẻ em tỉnh Bến Tre từ 20 năm trước”.

Với các bệnh viện như Viện Tim, Bệnh viện Tai mũi họng, Bệnh viện Nhi Đồng 1, Bệnh viện Chợ Rẫy… thầy Hạnh giờ đây đã là một nguồn tin đáng tin cậy để họ quyết định mức độ miễn giảm chi phí phẫu thuật, viện phí cho các bệnh nhân nghèo.

“Thầy Hạnh như cha mẹ sinh ra tôi lần thứ hai”

Nguyễn Thị Thảo – làm nghề uốn tóc, 31 tuổi, ở xã Mỹ Thạnh, Giồng Trôm, Bến Tre – nói như thế về thầy Hạnh. Với Thảo, thầy là người hoàn toàn xa lạ. Nhưng từ khi biết hoàn cảnh khốn khó của gia đình Thảo, thầy đã bằng mọi cách giúp để Thảo được phẫu thuật tim mà chỉ tốn 18 triệu đồng.

Lục lại hồ sơ bệnh án, Thảo được Viện Tim TP.HCM xác định bệnh hẹp van hai lá, hở van động mạch chủ… phải mổ với chi phí khoảng 80 triệu đồng. Thảo nói: “Lúc nghe bệnh và chi phí chữa trị, tui vô cùng tuyệt vọng. Bởi con còn quá nhỏ, chồng chỉ làm mướn qua ngày nên tiền đâu mà mổ!”. Vậy là Thảo cứ âm thầm mang bệnh suốt ba năm ròng rã. Cho tới khi được giới thiệu thầy Hạnh thì tình trạng bệnh của Thảo đã trầm trọng.

“Tôi đã phải xốc tinh thần con bé dậy. Mình không quyết tâm thì con bé sẽ chết” – thầy Hạnh nhớ lại.

Vì nghèo mà ngâm bệnh chờ… chết như Thảo, trớ trêu thay là hoàn cảnh rất thật của không ít bệnh nhân nghèo ở khắp các nơi mà thầy Hạnh đặt chân đến. Trong số những ca đó, có ca như chị Trần Thị Hồng Em – 47 tuổi, xã Thuận Điền, Giồng Trôm, Bến Tre – chấp nhận sống chung với bệnh hơn 10 năm cho tới khi gặp được thầy Hạnh.

Lúc gặp thầy, chị Hồng Em gầy rộc, nước da đã tái mét. Với các ca bệnh tim, thầy Hạnh cho biết việc can thiệp càng sớm chừng nào càng hiệu quả chừng ấy. Chính vì thế mà ngay sau hôm tiếp xúc với chị Hồng Em, trong ngày 9-6-2010 thầy Hạnh đã làm xong thủ tục cho chị nhập Viện Tim.

Để rồi chỉ trong vòng một tháng sau, ca phẫu thuật tim cho chị Hồng Em chỉ tốn 20 triệu thay vì 70 triệu đồng, đã có được kết quả mỹ mãn.

MỄ THUẬN

TT – Một ông chủ tiệm vàng có tiếng ở thành phố C dù lớn tuổi nhưng vẫn yêu đời, ham chơi một cách chăm chỉ. Ông quen biết một cô gái có hoàn cảnh éo le, gay cấn, tình duyên dang dở.

>> Kỳ 1: Hai cái sự rơi

Hai người sống với nhau như vợ chồng được ba năm. Ông có thiện chí tặng cô 10 lượng vàng ròng, cái để làm vốn, cái để đeo chơi cho cuộc sống lóng lánh thêm một chút. Vàng của bổn hiệu được đóng dấu riêng hẳn hòi, đúng 9,8 tuổi, phân lượng đầy đủ. Quả là một thứ vàng danh trấn giang hồ.

Vàng lên tiếng

Ba năm sau, cô gái quen biết và chung sống như vợ chồng với một thanh niên khác. Ông chủ tiệm vàng và cô gái lặng lẽ chia tay. Trong buổi đầu xây dựng tổ ấm, cô gái chợt muốn mua cái tivi. Cô đưa cho anh thanh niên một lượng vàng bảo đi bán lấy tiền, bởi có tiền mới có tivi. Sách vở dạy vậy.

Chàng thanh niên cầm lượng vàng, xem địa chỉ bổn hiệu thấy cũng gần nhà bèn đến đó bán cho chắc ăn. Người đứng sau quầy phụ trách mua bán vàng là cô con gái út của ông chủ tiệm. Cô gái út xem lượng vàng, chê: “Vàng này non, không đủ tuổi”.

Anh thanh niên nói: “Cái gì? Cô nói làm sao vậy? Vàng này đóng hiệu của tiệm cô mà không đủ tuổi hả? Ở nhà còn có bảy, tám lượng vậy nữa đó”.

Thiệt là một tiết lộ trật bàn đạp! Cô gái út bắt đầu điều tra: “Anh mua làm của hay sao mà nhiều vậy?”. Anh thanh niên: “Tôi đâu có mua. Của người ta cho em gái tôi mấy năm vừa rồi đó”.

Việc mua bán vàng xong, khách ra đi. Cô gái út giở sổ sách mua bán năm ngoái năm xưa ra xem, thấy chẳng có ai mua của tiệm vàng nhà mình cả chục lượng. Và cô chợt hiểu ông già tía đã lấy vàng “kính tặng” cô gái nào đó!

Cô đem phát hiện rùng rợn ấy thỏ thẻ với mẹ. Bà già nổi xung thiên, thủ sẵn một con dao yếm bén ngót. Điều may mắn là sáng đó ông chủ tiệm vàng đi nhậu bên một thị trấn khác, không về ăn trưa.

Chiều ấy, ông về. Hơi men chếnh choáng khiến ông vừa cởi chiếc quần tây vừa cao hứng ca hát râm ran: “Nhớ ai mà ánh đèn hiu hắt, lá vàng nhè nhẹ rơi, mỗi mùa tiễn đưa một người”. Nghe tiếng ca, bà nhìn từ nhà bếp ra. Thấy chồng về, lại nghe mỗi mùa tiễn đưa một người thì nhiều quá nên cơn giận của bà bùng lên.

Bà cầm con dao yếm lướt tới định… tiền trảm hậu tấu. Cô gái út hoảng quá la lên: “Tía ơi, má chém tía đó!”.

Tuy chưa hiểu lý do gì nhưng ông vẫn nhận ra rằng vợ mình cầm con dao lướt tới không được thân thiết và dịu dàng cho lắm. Ngặt một nỗi lúc mới vào nhà, theo quán tính ông lại đóng cổng. Mà đưa tay mở cổng thì không đủ thì giờ tránh chiêu đao pháp “thương tùng nghinh khách” của bà vợ.

Bức tường rào nhà ông kiên cố, xây cao một thước rưỡi. Lần đầu tiên, một số bà con ở đường X, thành phố C được chứng kiến hình ảnh một người nghiệp dư trên 60 tuổi, nặng khoảng sáu mươi mấy ký, cái bụng không thể gọi là thon thả, nhảy một cái ào qua khỏi tường rào nhà mình như một vận động viên nhảy cao chuyên nghiệp.

Bà già không rượt chém được chồng đành đứng trong sân mở hết công suất phóng thanh, chửi mấy tràng ngôn ngữ Việt – Hán lộn xộn.

Đây nói về ông. Nhảy ra khỏi nhà ông đành đi lang thang qua những đường phố với mình trần, chân đất. Có tiếng xe rà một bên, tưởng xe ôm ông không thèm quay nhìn. “Trời ơi, tía đi đâu vậy?”. Ông ngẩng lên. Hóa ra là người con trai lớn. Ông đáp: “Đi đâu thì kệ tao. Mầy hỏi làm giống gì?”. Người con: “Thôi, tía về đi. Lên đây con chở tía về”. Ông chủ: “Về sao được. Má mầy rượt chém tao. Ngu sao về, mầy?”. Nói xong ông đi thẳng.

Chuyện vỡ lở khi bà làm đơn thưa lên công an phường. Thiếu tá trưởng công an phường lắc đầu: “Vụ việc này thuộc gia đình, cơ quan công an không can thiệp được. Ông nhà cho thì cô ấy nhận vậy thôi. Cổ không phạm tội gì hết”. Bà thở một cái khì, bèn lui ra.

Hai cục vàng khò

Ngày 1-1-2002 trong đời ông L.T.Đ., chủ một tiệm vàng ở thị xã Rạch Giá (Kiên Giang), là một ngày xúi quẩy hết biết. Ông cưỡi chiếc xe Suzuki mang theo hai cục vàng khò (vàng chưa tinh chế) cả thảy 46 lượng bảy chỉ, đến thành phố Long Xuyên (An Giang).

Hai cục vàng khò được gói trong giấy báo, để trong túi vải, phía ngoài có bọc nilông. Ông Đ. lên Long Xuyên đổi số vàng này ra nữ trang, bán trong dịp tết 2002. Thế nhưng, khi đến khu vực ấp Hòa Tây B (xã Phú Hòa, Thoại Sơn, An Giang), ông Đ. không nỡ… xa nơi này.

Ông ghé vào quán của K.T. uống nước. Khu vực này nằm trên đoạn 10 cây số vui vẻ, yến hót oanh ca, lơ thơ tơ liễu. Nhiều động mại dâm bình dân hoạt động thường xuyên, thường được gọi là xóm Liều.

Thôi thì cũng nên vui vẻ tí chút. Từ đây qua Long Xuyên chỉ có vài chục cây số, vội vàng chi khách đa tình ơi! Ông Đ. bèn gửi chiếc xe cho chủ quán nước KT rồi tìm đến một động cách đó khoảng 50m để… giải sầu.

Rủi sao hôm ấy Công an xã Phú Hòa ra quân chống mại dâm. Các anh truy quét xóm Liều. Ông chủ Đ. bị bắt quả tang đang làm việc “xóa đói giảm nghèo” cho em út, bị đưa về trụ sở công an xã làm việc.

Đây nói về chủ quán KT. Thấy ông Đ. bị bắt, K.T. bèn đem bọc nilông (có đựng 46,7 lượng vàng) của ông để trên bộ ván ngựa nhà mình. K.T. lại nhờ bà N. dẫn xe của ông Đ. gửi qua nhà hàng xóm. Làm xong các việc, K.T. lên trụ sở công an xã nghe ngóng tình hình, xem họ xử lý ông Đ. ra sao. Riêng bà N. gửi xe xong, quay trở về thì gặp bà T., hai bà thấy bọc đồ để trên bộ ván ngựa (của nhà K.T.) thì tò mò mở ra coi.

Họ tá hỏa tam tinh khi thấy hai cục vàng khò to tổ nái. Phen này thì đại phát tài. Họ bèn tranh nhau chiếm giữ. Bà N. nói dõng dạc: “Tao nhìn thấy trước nên tao có quyền mang hai cục vàng về nhà cất”.

Chiều đó, K.T. về mới biết tin bà N. và bà T. tìm thấy vàng trong bọc đồ của ông Đ.. Ức lòng, bà chủ quán K.T. liền đến nhà bà N. yêu cầu chia cho một cục (không rõ trọng lượng). Bà N. còn lấy dao chặt vàng chia cho bà T. một miếng.

Sáng hôm sau, bà T. mang miếng vàng đi cân được 1,4 lượng. Bà N. mang cục vàng đi cân được 17,3 lượng, đổi ra vàng nữ trang chia thêm cho bà T. ba lượng. Nói chung, nhờ của chùa nên ai cũng phát tài, có phần.

Bị tạm giữ một đêm, sau khi nộp phạt hành chính xong, ông Đ. trở lại nhà K.T. lấy xe thì thấy mất bọc vàng bèn đi báo công an. Cả ba người đàn bà đều bỏ trốn. Được sự động viên của công an, họ ra trình diện, giao nộp nhiều lần tổng cộng được 38,2 lượng vàng và 4,5 triệu đồng.

Phần còn lại là 7,588 lượng vàng chưa thu hồi được.

Trong phiên xử vụ trộm vàng, ba lần tòa hỏi ông Đ. muốn giải quyết thế nào về số vàng bị thất thoát, ông Đ. vẫn không yêu cầu các bị cáo trả lại số vàng ấy.

Ông nói: “Thưa quý tòa, tôi hổng dám kêu nài thêm. Coi như là tôi bị xui. Xin cảm ơn quý tòa, bảy lượng rưỡi đó coi như… thí cô hồn”. Vì vậy, tòa không đề cập đến trách nhiệm dân sự (bồi thường) của các bị cáo.

Hú hồn hú vía ông Đ.!

VŨ ĐỨC SAO BIỂN

(theo tuoi tre online)